Cel produkcji socjalistycznej, dążenie do możliwie wysokiego i stale rosnącego zaspokojenia potrzeb ludzi pracy. Cel ten wynika bezpośrednio ze społecznego charakteru własności środków produkcji, który prowadzi do likwidacji antagonistycznych klas i stwarza możliwości przywrócenia naturalnej więzi między różnymi rodzajami działalności gospodarczej a społecznym zapotrzebowaniem. Ten cel produkcji różni zasadniczo socjalistyczny sposób produkcji od kapitalistycznego. W kapitalizmie bezpośrednim celem produkcji jest zysk. Prowadzi to do komercjalizacji działalności gospodarczej i ukształtowania nie w pełni racjonalnej, z punktu widzenia społeczeństwa, struktury produkcji. W socjalizmie działalność gospodarcza podporządkowana jest rzeczywistym potrzebom społecznym, a o jej podjęciu nie decyduje czynnik bezpośredniej gospodarczej opłacalności (chociaż i on ma określone znaczenie), lecz możliwości jej rozwijania uwarunkowane posiadanymi zasobami społecznymi. Dzięki temu system socjalistyczny w stosunkowo krótkim czasie rozwinął różne formy zaspokojenia potrzeb ogólnospołecznych do poziomu, którego nie potrafiło uzyskać wiele najbardziej rozwiniętych krajów kapitalistycznych (stopień rozwoju oświaty, kultury, powszechnego wypoczynku, ochrony zdrowia itp.). Istotnym problemem w gospodarce socjalistycznej jest stworzenie wewnętrznie spójnego systemu hierarchii celów, podporządkowanego podstawowemu celowi. Poważnym mankamentem jest to, że cel ten nie poddaje się bezpośredniej kwantyfikacji. Wysuwając więc cele ilościowe dla socjalistycznych jednostek gospodarczych należy dążyć, co nie zawsze się jeszcze udaje, do stworzenia systemu pozbawionego wewnętrznych sprzeczności i służącego realizacji podstawowego celu. Z celem tym nie jest sprzeczne zwiększenie znaczenia wskaźników i bodźców powiązanych z rentownością i zyskiem, pod warunkiem, że wzrost ich jednostki gospodarcze będą mogły osiągać tylko za pomocą lepszego gospodarowania (a nie np. przez podwyższenie cen lub obniżkę plac). Istotnym problemem realizacji c.p.s. jest osiąganie stanu niesprzeczności między konsumpcją a akumulacją. Społeczeństwo socjalistyczne musi dbać zarówno o zaspokojenie potrzeb bieżących (konsumpcja), jak i przyszłych (akumulacja). Ale akumulowanie części dochodu ogranicza możliwości konsumpcyjne społeczeństwa w danym okresie. Akumulowanie jest jednak obiektywną koniecznością gospodarki socjalistycznej, gdyż zapewnia szybki rozwój gospodarczy. Konieczność ta występuje zwłaszcza w warunkach krajów socjalistycznych, które nie osiągnęły jeszcze najwyższego stopnia rozwoju sił wytwórczych i zamierzają wyprzedzić pod tym względem najbardziej rozwinięte kraje kapitalistyczne. Naruszenie właściwych proporcji między zaspokojeniem potrzeb bieżących i przyszłych przez nadmierne preferowanie akumulacji lub bieżącej konsumpcji prowadzi do powstawania napięć, które utrudniają realizację podstawowego celu gospodarki socjalistycznej. Niedopuszczanie do powstawania tego typu napięć jest ważnym zadaniem polityki partii i władz państwowych.
