Żywienia normy

Żywienia normy(normy fizjologiczne, normy pokarmowe, normy wyżywienia), zalecana ilość i wzajemny stosunek składników pokarmowych, które powinien otrzymać człowiek w ciągu doby. N.ż. w odróżnieniu od norm technicznych nie mają charakteru zbioru wymaganych czy obowiązujących przepisów i traktowane są jako zalecenia i postulaty specjalistów do spraw żywienia, ujmowane często w określonych granicach „od — do”. Zalecenia, opracowane na podstawie badań nad zapotrzebowaniem organizmu na dany składnik oraz wieloletnich obserwacji specjalistów, wyrażone są w postaci norm składników pokarmowych dla grup ludności różniących się pod względem fizjologicznego zapotrzebowania. Stąd też istnieją normy: dla różnych grup wieku, uwzględniające właściwe zapotrzebowanie organizmu w okresie intensywnego rozwoju fizycznego; dla grup płci, ze względu na różną wagę ciała i rozwój tkanki mięśniowej; dla określonych grup zatrudnienia, zależnie od rodzaju i intensywności wykonywanej pracy. W Polsce, począwszy od 1956, opracowano na podstawie własnych badań i osiągnięć światowej nauki żywienia — z uwzględnieniem warunków klimatycznych i warunków pracy — normy dla 18 grup ludności. W normach krajowych zawarte są następujące składniki energetyczne i pokarmowe: suma kalorii; ilość białka w gramach, z wyszczególnieniem białka pochodzenia zwierzęcego; ilość węglowodanów w gramach; niektórych składników mineralnych (wapnia w gramach i fosforu w miligramach); kilku witamin, tj. witaminy A — w jednostkach międzynarodowych, witaminy B, B2, PP i C w miligramach oraz dla dzieci witaminy D — w jednostkach międzynarodowych. Przeciętna ilość kalorii zawarta w n.ż. powinna z reguły pochodzić w 60—65% z węglowodanów, 25—30% z tłuszczów i 10—14% z białka. Na ogół zalecane normy przewidują pewną nadwyżkę składników w stosunku do obliczonego zapotrzebowania, co określa się jako tzw. rąb, albo margines bezpieczeństwa, który zabezpiecza pokrycie zapotrzebowania w warunkach odbiegających od przeciętnych. Od n.ż. należy odróżnić racje pokarmowe ujmowane w produktach, które opracowane zostały dla praktyki planowania; uwzględniają one nie tylko warunki klimatyczne, warunki pracy, dotychczaso we zwyczaje, ale również dynamiko rozwoju gospodarczego oraz istniejące i domniemane możliwości zaopatrzenia. Racje pokarmowe wyrażone w produktach przeliczone są na te same składniki pokarmowe, jakie podano w zalecanych n.ż. Występujące cztery poziomy ekonomiczne racji pokarmowych (A, B, C i D) są następujące: A — żywienie warunkowo dostateczne o stosunkowo niskich kosztach i minimalnym rąbie bezpieczeństwa w zakresie tzw. deficytowych składników pokarmowych; B — żywienie dostateczne o umiarkowanych kosztach i nieco większym rąbie bezpieczeństwa; C — żywienie pełnowartościowe o dość wysokich kosztach i dość dużym rąbie bezpieczeństwa; D — żywienie najlepsze, określone jako docelowe, w rozwoju gospodarczym. Stosownie do aktualnych potrzeb 1 możliwości mogą być czynione pewne przesunięcia produktów w obrębie określonej racji pokarmowej pod warunkiem zachowania właściwych proporcji zalecanych składników pokarmowych.