Rozdrabnianie gospodarstw chłopskich

Rozdrabnianie gospodarstw chłopskich, proces polegający na zmniejszaniu się przeciętnego obszaru ziemi należącej do gospodarstw chłopskich; proces ten może towarzyszyć zarówno koncentracji, jak i dekoncentracji ziemi oraz produkcji rolnej; jeśli udział danej grupy gospodarstw w ogólnej ilości ziemi zajętej pod uprawę nie zmienia się, lecz wzrasta ich liczba, wówczas nie występuje ani koncentracja ani dekoncentracja, lecz po prostu r.g.ch., najczęściej w wyniku działów rodzinnych; sytuacja taka występuje rzadko w klasie gospodarstw drobnych, może jednak występować w klasie gospodarstw średnich. Najczęściej r.g.ch. jest jednym z przejawów koncentracji ziemi, gdyż rosnąca liczba gospodarstw drobnych traci swój stan posiadania na rzecz mniej licznych gospodarstw większych; Jest więc przejawem rozwarstwiania wsi. B.g.ch. zależy w poważnej mierze od czynników zewnętrznych, tj. leżących poza rolnictwem; są to: stopień rozwoju gospodarczego kraju, koniunktura gospodarcza poza rolnictwem, wielkość bezrobocia w mieście, tempo wzrostu gospodarczego kraju oraz ustawodawstwo. W niektórych krajach prawo zabrania dzielenia gospodarstw; w takiej sytuacji rozdrobnienie zależy wyłącznie od czynników ekonomicznych, Jak np. konkurencja w rolnictwie. Wysokie tempo wzrostu gospodarczego oznaczające duże możliwości znalezienia pracy poza rolnictwem zapobiega działom rodzinnym i tym samym r.g.ch. Proces r.g.ch. nie sprzyja też postępowi techniki, który znajduje większe pole zastosowania w gospodarstwach większych; procesowi temu ostatecznie kładzie kres socjalistyczne przekształcenie rolnictwa.