Proporcje i dysproporcje gospodarcze: 1. proporcje — stosunki wzajemne między poszczególnymi ogniwami gospodarki narodowej, zapewniające możliwie najbardziej pełne wykorzystanie zasobów i stwarzające sprzyjające warunki do wzrostu gospodarczego; mogą mieć charakter techniczno-ekonomiczny, np. proporcje między produkcją a zdolnością produkcyjną, między ilością materiałów a produkcją gotową, między wielkością produkcji a pojemnością składów i magazynów, lub też społeczno-ekonomiczny, np. proporcje między liczbą zdolnych do pracy a rozmiarami zatrudnienia, między rozmiarami zatrudnienia w sferze produkcyjnej i nieprodukcyjnej, między spożyciem a akumulacją; 2. dysproporcje — stosunki wzajemne w gospodarce narodowej, powodujące niewykorzystywanie części zasobów, hamujące lub opóźniające wzrost gospodarczy, prowadzące do zakłóceń. Dysproporcje — podobnie jak proporcje — mogą mieć charakter techniczno-ekonomiczny lub społeczno-ekonomiczny. Proporcjonalność w gospodarce może być osiągana w sposób żywiołowy przez dostosowywanie się do ruchów cen lub w sposób świadomy przez planowe rozwijanie poszczególnych ogniw gospodarki narodowej. Pierwszy sposób jest charakterystyczny dla gospodarki kapitalistycznej, drugi dla socjalistycznej. W socjalizmie plany rozwoju gospodarki narodowej zakładają określoną proporcjonalność, a w przypadku jej naruszenia — przywrócenie proporcjonalności. Rozwoju proporcjonalnego nie należy utożsamiać z rozwojem równomiernym, tj. takim, w którym wszystkie działy i gałęzie gospodarki narodowej rozwijają się w równym tempie. Przeciwnie — rozwój proporcjonalny zakłada odpowiednie zróżnicowanie, tj. różne tempo rozwoju poszczególnych działów i gałęzi gospodarki.
