Norma techniczna uzasadniona

Norma techniczna uzasadniona (NTU), ilość wyrobu wyznaczona do wykonania na stanowisku roboczym w określonym czasie (norma ilościowa wydajności) lub ilość czasu przeznaczona na wykonanie danego zadania (norma czasu), określona przy należytym uwzględnieniu technicznych i organizacyjnych warunków, w jakich praca ma być lub jest wykonywana. N.t.u. określa się przy założeniu następujących warunków: 1. stosowania technicznie i ekonomicznie racjonalnego sposobu wykonywania pracy, odpowiedniego do przewidzianych dla rozpatrywanej pracy maszyn, urządzeń i narzędzi (maszyny, urządzenia i narzędzia powinny być poprawnie dobrane i dostępne dla robotnika w ciągu wykonywania rozpatrywanej pracy); 2. racjonalnego wykorzystania możliwości technicznych i wydajności pracy maszyn, urządzeń i robotników, np. w przypadku pracy na obrabiarkach w przemyśle metalowym zakłada się pracę przy parametrach odpowiadających pełnemu wykorzystaniu maszyny, narzędzi i wydajności robotnika, zapewniających jednocześnie wymaganą dokładność wymiarów i jakość obrabianych powierzchni; 3. należytej obsługi stanowiska ze strony służb pomocniczych (zaopatrzenie, transport, dostawa narzędzi, odbiór odpadów itp.); 4. zgodności kwalifikacji fachowych robotnika-wykonawcy z kategorią pracy i założenia, że robotnik ten pracować będzie w tempie i z intensywnością normatywną, tj. normalną dla należycie pracujących robotników o kwalifikacjach odpowiadających właściwej grupie fachowej (grupie zaszeregowania placowego roboty); 5. pełnego wykorzystania czasu roboczego z uwzględnieniem przerw na potrzeby fizjologiczne robotnika (odpoczynek, potrzeby naturalne), niezbędnych do zachowania jego zdolności do wydajnego wykonywania pracy w czasie zmiany roboczej i trwałej pracy w zawodzie. Ustalania n.t.u. pracy dokonuje się następującymi metodami normowania pracy: analityczno-obliczeniową, analityczno-doświadczalną, analityczno-badawczą. Metoda analityczno-obliczeniowa polega na analizie aktualnego lub przewidywanego przebiegu wykonywania pracy i na określaniu czasu trwania elementów pracy wg obliczeń opartych na danych o ustawieniu i ruchu maszyny (parametrów obróbki lub innych parametrów technologicznych), w odniesieniu do czasu głównego — maszynowego oraz wg danych zawartych w normatywach czynności ręcznych głównych, pomocniczych i uzupełniających. Wielkości normatywów określa się na podstawie specjalnych badań i pomiarów dokonywanych przez ośrodki normowania i organizacji pracy oraz instytuty technologiczne. Metoda analityczno-obliezeniowa pozwala na określanie n.t.u. przed wykonywaniem pracy. Metoda analityczno-doświadczalna polega na obserwacji pracy wykonywanej na stanowisku roboczym, na jej analizie i uporządkowaniu przebiegu oraz na pomiarach czasu składników i całości pracy (chronometraż). Elementy czasu uzupełniającego ustala się wg normatywów. Metoda ta ma zastosowanie przy robotach ciągłych lub wielokrotnie powtarzających się w produkcji masowej i seryjnej. Może być użyta do weryfikacji lub doskonalenia norm wyznaczonych przed wykonywaniem pracy innymi metodami, np. metodą analityczno-obliczeniową. Metoda analityczno-badawcza polega na obserwacji i analizie pracy w toku jej wykonywania. Analiza ta ma na celu uporządkowanie i racjonalne wykorzystanie środków, stosowanych sposobów wykonywania pracy, którymi dysponuje się na stanowisku pracy, oraz zaprojektowanie usprawnienia środków i metod pracy. Norma określona dla warunków pracy po wprowadzeniu usprawnień, tj. dla nowych warunków i sposobów wykonywania pracy jest usprawnioną n.t.u. Wymienione metody określania norm pracy są jednocześnie metodami doskonalenia organizacji pracy w przedsiębiorstwie przemysłowym.