Grupa A i B w przemyśle

Grupa A i B w przemyśle, produkcja środków wytwarzania (środków produkcji) i produkcja przedmiotów spożycia (środków konsumpcji). Do grupy A zalicza się produkcję środków pracy, tj. maszyn, urządzeń, aparatury, środków transportowych itp., oraz produkcję przedmiotów pracy, tj. surowców, materiałów, półfabrykatów, podzespołów, zespołów, części itp., przeznaczonych do przetwarzania w dalszym procesie produkcyjnym za pomocą środków pracy. Do grupy B zalicza się produkcję wyrobów przeznaczonych do bezpośredniego zaspokajania potrzeb społeczeństwa. Wyroby tej grupy mogą być przeznaczone bądź do jednorazowego użytku, np. żywność, napoje i inne wyroby przemysłu spożywczego, bądź do długotrwałego użytku, np. zmechanizowany sprzęt gospodarstwa domowego, naczynia kuchenne, samochody osobowe, meble, obuwie, odzież. Nie wszystkie wyroby można jednoznacznie zaliczyć albo do środków wytwarzania, albo do przedmiotów spożycia. Niektóre z nich mogą zaspokajać zarówno potrzeby produkcyjne, jak i potrzeby konsumpcyjne, np. energia elektryczna, węgiel i inne paliwa, przędza, spirytus, olej, cukier. W tych przypadkach w statystycznym podziale produkcji na g. A i B, dokonywanym bezpośrednio w przedsiębiorstwach przemysłowych, za kryterium kwalifikacyjne przyjmuje się przeważające zapotrzebowanie na dany wyrób (przeznaczenie wyrobu) bądź w sferze produkcji, bądź konsumpcji, niezależnie od tego, że część produkcji tych wyrobów może mieć w rzeczywistości inne zastosowanie. Na podstawie tego kryterium zalicza się np. produkcję energii elektrycznej, węgla i innych paliw do grupy A (mimo że pewna część produkcji tych wyrobów przeznaczona jest na cele konsumpcji), a np. produkcję spirytusu, oleju i cukru do grupy B (mimo że część produkcji jest zużywana w procesach produkcyjnych przemysłu chemicznego i spożywczego). Stosowanie kryterium przeważającego przeznaczenia wyrobu uzasadnione jest tym, że w momencie wytworzenia produkcji nie są znane faktyczne ilości poszczególnych wyrobów przeznaczonych na cele produkcyjne i konsumpcyjne. Korekty z tego tytułu w proporcjach g. A i B mogą być dokonywane jedynie na szczeblu centralnym, na podstawie danych bilansu produkcji przemysłowej, zawierających informacje o faktycznym podziale produkcji między ostatecznych użytkowników. Nieuwzględnianie omawianych korekt nie powoduje istotniejszych zniekształceń proporcji g. A i B, gdyż udział wyrobów, które mogą zaspokajać zarówno potrzeby produkcyjne, jak i konsumpcyjne, jest nieznaczny, a proporcje między faktycznym ich zużyciem produkcyjnym i konsumpcyjnym nie ulegają większym zmianom w czasie. W celu eliminowania dowolności w zaliczaniu wyrobów do g. A lub B podaje się w nomenklaturach wyrobów przemysłowych odpowiednie oznaczenie zaklasyfikowania. Podziału na g. A i B dokonuje się na podstawie produkcji globalnej, wyrażonej w cenach porównywalnych (fabrycznych z określonej daty), tj. w cenach charakteryzujących się jednolitą strukturą. Przy zaliczaniu do g. A i B poszczególnych elementów produkcji globalnej stosuje się następujące zasady: 1. wyroby gotowe zalicza się zgodnie z oznaczeniem podanym w nomenklaturze wyrobów; 2. usługi przemysłowe — zgodnie z zaklasyfikowaniem wyrobów, których te usługi dotyczą; 3. różnice remanentów produkcji niezakończonej i półfabrykatów — zgodnie z zaklasyfikowaniem wyrobów gotowych, które powstają z tej produkcji w toku. Produkcja grupy A dzieli się z punktu widzenia przeznaczenia na produkcję przeznaczoną do produkcji środków wytwarzania (A dla A) oraz do produkcji przedmiotów spożycia (A dla B). Podział produkcji przemysłowej na g. A i B stanowi jedną z podstawowych kategorii ekonomicznych, określających proporcje w rozwoju gospodarki narodowej. Industrializacja gospodarki, której podstawą jest reprodukcja rozszerzona, wymaga zapewnienia szybszego rozwoju produkcji środków wytwarzania (grupy A) niż przedmiotów spożycia (grupy B). Rozpiętość między dynamiką produkcji g. A i B uzależniona jest od konkretnej sytuacji gospodarczej. Dysproporcje między dynamiką tych grup powodują bądź zahamowanie tempa wzrostu gospodarczego, bądź też zahamowanie tempa wzrostu stopy życiowej społeczeństwa.