Strategia gospodarcza

Strategia gospodarcza, koncepcja działania, działanie, sztuka działania na wielką skalę, obejmująca podstawowe cele i wielkie zespoły środków kształtujących rozwój społeczno-ekonomiczny. Pojęcie „strategia” oznaczało w starożytności dowództwo, plan wojenny; współcześnie zaczerpnięte zostało do literatury ekonomicznej z teorii sztuki wojennej. Strategia ekonomiczna dotyczy i powinna być odnoszona do długich okresów, gdyż wymaga tego zarówno natura celów społeczno-ekonomicznych (potrzebujących do ich realizacji odpowiedniego horyzontu czasu), jak i sposoby użycia odpowiednich zespołów środków (np. przekształcenia struktury ekonomiczno-społecznej, zmiany warunków bytu ludności, kształcenie w określonych kierunkach, wprowadzenie nowych technik i technologii). S.g. wytycza więc długofalowe kierunki rozwoju i podstawowe zadania, określenie natomiast sposobów wykonania działań w kolejnych etapach kilkuletnich należy do taktyki gospodarczej (system organizacji, zarządzania i planowania, swoiste środki i narzędzia, jak inwestycje, ceny, system finansowy i podatkowy, system płac i wynagrodzeń, system różnych zachęt, przywilejów i ograniczeń itd.) ido sztuki operacyjnej, czyli teorii i praktyki przeprowadzania działań i przedsięwzięć gospodarczych. W większości krajów socjalistycznych (a także we Francji) plany perspektywiczne są w zasadzie planami strategicznymi, natomiast plany wieloletnie (na ogół 5-letnie) maję charakter planów operacyjnych, plany 2-letnie i roczne — można uznać za plany taktyczne lub należałoby im nadać ten charakter. Do warunków determinujących koncepcję strategii długofalowej zalicza się ustrój polityczny, poziom gospodarczy kraju, poziom społeczny, wielkość obszaru i przewidywane Jego zaludnienie (te dwa czynniki odgrywają zasadniczą rolę np. w Japonii) oraz otoczenie polityczne. Warunki te wpływają na określenie dalekich i bliższych celów strategicznych, przy czym ich istota i hierarchia determinowane są przede wszystkim przez ustrój polityczny. Np. w planach krajów kapitalistycznych wysuwa się na ogół Jako cel podstawowy wzrost dochodu narodowego i Jego tempo, podczas gdy strategia socjalistyczna wysuwała od początku cele społeczne, jak pełne i racjonalne zatrudnienie i coraz lepsze zaspokojenie potrzeb społeczeństwa. W prognozach rozwoju niektórych krajów kapitalistycznych zaczynają się obecnie wysuwać na plan pierwszy cele społeczne (Francja, Japonia). Doświadczenia krajów socjalistycznych wskazują, że warunki ustroju nie decydują automatycznie o istnieniu strategii socjalistycznej. Musi ona być ujęta w odpowiednią koncepcję długofalowych celów społecznych, którym podporządkowane są cele gospodarcze jako główne źródło środków realizacji. System celów strategicznych musi również uwzględniać potrzeby wspólnoty międzynarodowej, w której dany kraj się znajduje, a także możliwości wkładu społeczno-gospodarczego do wspólnoty światowej. Pojęcie ,,s.g.” wiąże się ściśle z pojęciem polityka ekonomiczna. Można by nawet powiedzieć, że zadaniem polityki ekonomicznej jest ustalenie m. in. długofalowej s.g. Stosowana w Polsce polityka gospodarcza została określona ex post jako strategia ekstensywnego rozwoju. Wyznaczone na następne lata zamierzenia zostały nazwane strategią intensywnego, selektywnego wzrostu. Na przełomie lat 1970— 71 sformułowano nową strategię dynamicznego i harmonijnego wzrostu ze szczególnym wyeksponowaniem celów w sferze konsumpcji i rozwoju społecznego, co oznacza zasadniczą zmianę polityki i konkretyzację istoty strategii socjalistycznej.