Sezonowe wahania

Sezonowe wahania, wahania związane z porami roku, występujące systematycznie w szeregu czasowym, obejmującym okresy kwartalne, miesięczne lub krótsze. Przykładem mogą być wahania: temperatury, spożycia wielu artykułów (owoce i warzywa), przewozów pasażerów lub płodów rolnych, frekwencji w kinach czy teatrach itp. Jeśli w szeregu czasowym występują w.s., należy określić ich wielkość i ustalić przebieg szeregu bez tych wahań, aby móc stwierdzić, jak w poszczególnych okresach przebiega zasadniczy rozwój zjawiska. W tym celu trzeba wyeliminować z szeregu w.s. do czego niezbędne są dane co najmniej z kilku lat, ponieważ w.s. nie powtarzają się z roku na rok w identycznej formie i wielkościach. Otrzymana miara sezonowości (wskaźniki sezonowości) będzie więc miarą przeciętną, a oparta na niej prognoza może wykazywać mniejsze lub większe odchylenia od wielkości zaobserwowanych. Istnieje kilka metod eliminowania i mierzenia w.s., tj. obliczania wskaźników sezonowości, wyrażających ws, wyeliminowane z ogólnego przebiegu szeregu. Dość prostą i budzącą najmniej wątpliwości co do przyjętych założeń metodą badania w.s. jest metoda średniej ruchomej. Więcej wątpliwości, dotyczących przyjętych z góry założeń, nasuwa metpda wskaźników łańcuchowych, tzw. metoda harwardzka, wymaga ona jednak znacznie. mniej pracy rachunkowej. Ponadto można stosować metody polegające na wyeliminowaniu z szeregu tendencji rozwojowej.