Socjalizm drobnomieszczański

Socjalizm drobnomieszczański, jeden z nurtów socjalizmu utopijnego, wyrażający interesy, dążenia i złudzenia drobnomieszczaństwa; jako samodzielny nurt myśli utopijno-socjalistycznej wyodrębnia się w początkach XIX w., w okresie intensywnego wypierania i rujnowania drobnej produkcji towarowej przez szybko rozwijający się przemysł kapitalistyczny. Do najwybitniejszych przedstawicieli s.d. należeli: w Anglii — W. Thompson, J. Gray i J. F. Bray; we Francji — J. L. Blanc, P. J. Proudhon. Socjaliści dróbnomieszczańscy poddają krytyce system kapitalistyczny, zwracając głównie uwagę na te jego cechy, które doprowadzają do rozwarstwienia i ruiny drobnych producentów towarowych; wskazują na szkodliwe skutki zaostrzającej się konkurencji i anarchii produkcji, omawiają także wpływ produkcji maszynowej i rozwoju przemysłu kapitalistycznego na położenie mas pracujących; nie byli oni jednak w stanie wyjaśnić zasadniczych sprzeczności kapitalizmu ani wskazać dróg ich przezwyciężenia. Drobnomieszczańscy socjaliści utopijni, stojąc na stanowisku obrony i idealizacji drobnej własności, dążą do naprawy kapitalizmu przez reformy w sferze obiegu i podziału; łudzą się, że walkę konkurencyjną i anarchię produkcji usunie organizacja rynku wymiany i na wzór średniowiecza — reglamentacja produkcji; proponują więc rozwój różnorodnych spółdzielni zrzeszających drobnych producentów i kupców, organizowanie banków udzielających taniego kredytu oraz bazarów wymiany towarów zgodnie z ich wartością.