Prawo konkurencji i anarchii produkcji

Prawo konkurencji i anarchii produkcji, prawo ekonomiczne gospodarki kapitalistycznej; jego działanie polega na tym, że produkcja społeczna oraz zbyt towarów kształtują się żywiołowo i w sposób bezplanowy, a prywatni producenci (przedsiębiorcy) toczą między sobą walkę konkurencyjną i ponoszą pełne ryzyko swojej działalności. Podział pracy społecznej między poszczególne gałęzie produkcji dokonuje się żywiołowo, w toku walki o najkorzystniejsze warunki wytwarzania i sprzedaży towarów. U podstaw działania p.k. i a.p. leży sprzeczność między społecznym charakterem wytwarzania a prywatną własnością środków produkcji. Społeczny charakter wytwarzania, który znajduje wyraz w coraz bardziej pogłębiającym się podziale pracy, wymaga współdziałania, koordynacji; tymczasem prywatna własność środków produkcji dzieli społeczeństwo na tysiące niezależnych od siebie i zwalczających się nawzajem jednostek gospodarczych, co prowadzi do anarchii produkcji. Szczególnie silnie występuje ona w rozwiniętej gospodarce kapitalistycznej, w której wspomniana sprzeczność potęguje się i przybiera charakter podstawowej sprzeczności kapitalizmu między społecznym charakterem wytwarzania a prywatnokapitalistyczną formą przywłaszczania. Działanie p.k. i a.p. przejawia się najostrzej w periodycznych kryzysach nadprodukcji. Monopole kapitalistyczne, zwłaszcza w fazie kapitalizmu państwowo-monopolistycznego, wprowadzają pewien element planowości do gospodarki, ale nie usuwają działania p.k. i a.p.