Nauki ekonomiczne objęły początkowo dociekaniami sferę wymiany rynkowej, poddając analizie przede wszystkim takie pojęcia, jak pieniądz, cena i procent. Prawidłowości dotyczące sfery produkcji stały się przedmiotem rozważań ekonomicznych dopiero w XVIII w. (fizjokraci, angielska ekonomia klasyczna) w związku z poszukiwaniami czynników pomnażających bogactwo narodowe oraz równowagi w procesach reprodukcji. Przełomu w rozważaniach ekonomicznych dokonuje K. Marks. W wyniku badań przeprowadzonych przez niego ekonomia polityczna stała się nauką historyczną, badającą prawidłowości rządzące stosunkami międzyludzkimi w procesie produkcji i realizacji dóbr służących zaspokojeniu ludzkich potrzeb w różnych historycznie określonych warunkach. Ekonomia polityczna jest nauką o ogólnych kategoriach i prawach ekonomicznych, a jej zadaniem jest uchwycenie rozwojowych tendencji. Nie jest ona jednak jedyną nauką ekonomiczną. W miarę różnicowania się życia gospodarczego rozwinęły się i inne dyscypliny wiedzy ekonomicznej, między którymi zachodzą ścisłe sprzężenia zwrotne: historia gospodarcza dostarcza zweryfikowanego i skorelowanego z wydarzeniami politycznymi i (kulturalnymi materiału, dotyczącego faktów gospodarczych w określonym miejscu i czasie; określone procesy, znamienne dla poszczególnych sfer produkcji, realizacji i usług stały się przedmiotem badań ekonomik szczegółowych (przemysłu, transportu, rolnictwa, finansów, usług lub przedsiębiorstwa), ponieważ w sferach tych przejawiają się autonomiczne, uwarunkowane charakterem technologii i organizacji prawidłowości. Zespół nauk ekonomicznych obejmuje także pewne działy statystyki, demografii, rachunkowości, matematyki i cybernetyki, działy te znajdują zastosowanie zwłaszcza do prognozowania i programowania współzależnych działań ekonomicznych, planowania gospodarczego, rachunku ekonomicznego, poszukiwań, optymalnych rozwiązań, obliczeń ekonometrycz- nych i techniki zarządzania gospodarką. Nauki ekonomiczne stanowią w zasadzie gałąź wiedzy o społeczeństwie, badają bowiem przede wszystkim strukturę i dynamikę stosunków międzyludzkich w sferze gospodarczej i wynikające stąd tendencje rozwojowe. W miarę jak działalność gospodarcza przybiera coraz bardziej racjonalny charakter (co uwzględnia właśnie gospodarka socjalistyczna) rodzi się też prakseologia gospodarcza, znajdująca swój wyraz w stosowaniu rachunku ekonomicznego i optymalizacyjnego. Nauki ekonomiczne są więc kompleksowym zespołem dociekań nad jakościowymi i ilościowymi aspektami życia gospodarczego, a ich zadaniem jest ustalanie, na podstawie coraz lepiej poznawanych obiektywnych prawidłowości życia gospodarczego, wytycznych dla polityki gospodarczej i planowego sterowania gospodarką w skali mikro- i makroekonomicznej.
