Koszty komparatywne, zasada sformułowana przez D. Ricardo stanowiąca jedną z podstawowych koncepcji teorii handlu zagranicznego; sprowadza podstawy wymiany międzynarodowej nie do różnic absolutnych w kosztach produkcji, lecz do różnic komparatywnych (porównawczych), inaczej mówiąc do relacji kosztów. Zasadę tę można zilustrować następującym uproszczonym przykładem; kraje „A” i „B” rozporządzają takim samym zasobem siły roboczej, lecz na skutek warunków naturalnych ich możliwości produkcyjne są nieco odmienne; przy danym nakładzie pracy kraj ,,A” może wyprodukować albo 100 l wina, albo 50 m płótna, kraj „B” zaś — albo 80 l wina, albo 20 m płótna; kraj „A” ma więc przewagę w produkcji obu artykułów. Jeśli przyjmiemy, że przed rozpoczęciem wymiany kraje te rozdzielały swoje zasoby produkcyjne w ten sposób, że % pracy poświęcały produkcji wina, a %produkcji płótna, to ich produkcja globalna osiągnęła następujące rozmiary: kraj „A” — 40 l wina i 30 m płótna, kraj „B” — 32 l wina i 12 m płótna, razem „A” i ,,B” — 72 1 wina i 42 m płótna. Jeśli oba kraje zdecydują się na podjęcie wymiany i na specjalizację w produkcji tego artykułu, którego koszty produkcji są dla nich relatywnie najniższe (np. koszty produkcji 1 l wina wyrażone w m płótna w kraju ,,A” wynoszą %, podczas gdy w kraju ,,B” — % m, a więc k.k. produkcji wina są niższe w kraju „B”), globalna produkcja osiągnie następujące rozmiary: kraj „A” — 50 m płótna, kraj „B” — 80 l wina. W efekcie więc okaże się, że dzięki międzynarodowemu podziałowi pracy, opartemu na k.k., przy tej samej ilości zasobów produkcyjnych produkcja globalna wzrosła o 8l wina i o 8 m płótna. Dzięki wymianie międzynarodowej korzyściami tymi podzielą się oba kraje. Zasada k.k., choć w swojej istocie prawdziwa, jednak odniesiona do krajów znajdujących się na różnym szczeblu rozwoju gospodarczego prowadzi do utrwalenia wyzysku kraju zacofanego przez kraj rozwinięty, gdyż w myśl tej zasady kraj zacofany powinien specjalizować się w produkcji rolnej, a kraj rozwinięty w produkcji przemysłowej, ponieważ k.k. tej ostatniej są w kraju zacofanym zazwyczaj wysokie. Dla wielu ekonomistów burżuazyjnych zasada k.k. jest argumentem uzasadniającym tezę, że kraje gospodarczo słabo rozwinięte powinny zrezygnować z aspiracji do uprzemysłowienia i zadowolić się rozwijaniem produkcji rolnej i surowcowej. Zasada k.k. stanowi podstawę koncepcji -> wolnego handlu. Nowoczesne teorie handlu zagranicznego posługują się bardziej subtelnymi narzędziami, ale u ich podstaw tkwi także zasada k.k. Zob. też: handlu zagranicznego teorie.
